അസർബൈജാനിലെ കെട്ടിടങ്ങളുടെ ക്ലാസിക് ശൈലി അവരുടെ വൈകാരിക സ്വാതന്ത്ര്യത്തെ ധ്വനിപ്പിക്കുന്നതായി തോന്നും. എന്നാൽ പരമ്പരാഗത ശൈലികളെ അട്ടിമറിച്ച അവരുടെ ഭാവുകത്വത്തിൻ്റെ സത്യസന്ധമായ ആവിഷ്കാരമാണ് പുതുപുത്തൻ രീതികളിൽ കാണുന്നത്. 

 

എണ്ണ വ്യാപാര രംഗത്തെ കുതിപ്പ് മൂലമുണ്ടായ വാസ്തുവിദ്യ, വെറും ഒരു പോളിഷ് പ്രതിഭാസമായിരുന്നില്ല എന്ന് തോന്നിപ്പോയി.കാരണം മറ്റ് നിരവധി പ്രാദേശിക, വൈദേിക വാസ്തുശില്പികളും  ഇവിടെ കെട്ടിടങ്ങൾ രൂപകൽപന ചെയ്തിട്ടുണ്ട് -

 

അസർബൈജാനികളുടെ യൂറോപ്യൻ സംസ്കാരത്തിൽ വർദ്ധിച്ചുവന്ന താൽപ്പര്യത്തെയാണ് ഇത് പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നത് - ഇത് 1918-ൽ അസർബൈജാനിൽ മുസ്ലീം ലോകത്തെ ആദ്യത്തെ പാർലമെൻ്ററി റിപ്പബ്ലിക്കിൻ്റെ സൃഷ്ടിയിൽ കലാശിച്ചു. അപ്പോഴും പോളിഷ് വാസ്തുവിദ്യാ സംഭാവന അസർബൈജാൻ്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളിലേക്കും വ്യാപിച്ചിരുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു ഭൂകമ്പത്തെത്തുടർന്ന് ഷമാഖിയിലെ ജുമാ മസ്ജിദ് തകർന്നപ്പോൾ, അതിൻ്റെ പുനർനിർമ്മാണത്തിന് വാസ്തുശില്പിയായ ജോസെഫ് പ്ലോസ്കോയാണ് മേൽനോട്ടം വഹിച്ചത്. ഇഗ്നസി ക്രിസ്റ്റലോവിച്ച് യെലിസവെറ്റ്, പോളയുടെ (ഇപ്പോൾ ഗഞ്ച) മുഖ്യ വാസ്തുശില്പിയായിരുന്ന  അദ്ദേഹം ഒരു നഗര മാസ്റ്റർ പ്ലാൻ സൃഷ്ടിക്കുകയും നിരവധി കെട്ടിടങ്ങൾ രൂപകൽപ്പന ചെയ്യുകയും ചെയ്തു.

 

നാടുകടത്തപ്പെട്ട പോളിഷ് പട്ടാളക്കാർ നിർമ്മിച്ച കത്തോലിക്കാ പള്ളികൾ ഗുസാറിലും സഗതാലയിലും ഇപ്പോഴും നിലനിൽക്കുന്നുണ്ട് എന്ന് ഗൈഡ് പറഞ്ഞു 

1917-ലെ ബോൾഷെവിക് വിപ്ലവം വരുത്തിയ വലിയ മാറ്റങ്ങളിൽ ഒന്ന് ഒട്ടുമിക്ക പോളണ്ടുകാരും പലായനം ചെയ്‌തു എന്നതാണ്.ഒന്നാം ലോക മഹായുദ്ധം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടപ്പോൾ അസർബൈജാനിൽ പോളിഷ് സ്വാധീനത്തിൻ്റെ  ശ്രദ്ധേയമായ കാലഘട്ടം അവസാനിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, നൂറുകണക്കിന് പോളണ്ടുകാർ ഇന്നും ഇവിടെ താമസിക്കുന്നുണ്ട്, അവരിൽ ഭൂരിഭാഗവും 19-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ വന്നവരുടെ പിൻഗാമികളത്രെ. 

 

ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ തുടക്കത്തിൽ അസർബൈജാനിലെ പോളിഷ് പൈതൃകം ബാക്കുവിനപ്പുറം അസർബൈജാനിലെ  മറ്റ് നഗരങ്ങളിലേക്ക് വ്യാപിച്ചു .

അതേക്കുറിച്ചാണ് ഇനി പറയുവാൻ പോകുന്നത്.:

ഷമാഖി എന്ന പ്രദേശത്ത് 1902-ലെ ഭൂകമ്പത്തെത്തുടർന്ന്   അസർബൈജാനിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന ജുമാ മസ്ജിദിൻ്റെ പുനർനിർമ്മാണത്തിൽ ആർക്കിടെക്റ്റ് ജോസെഫ് പ്ലോസ്‌കോ പങ്കെടുത്തു എന്ന് പറഞ്ഞുവല്ലോ - സാമ്പത്തിക പ്രശ്‌നങ്ങൾ കാരണം, അതിൻ്റെ പുനർനിർമ്മാണം ഭാഗികമായി മാത്രമേ പൂർത്തിയായിട്ടുള്ളൂ.

 

പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ അവസാനത്തിൽ ഇഗ്നസി ക്രിസ്റ്റലോവിച്ച്, യെലിസവെറ്റ്പോളിൻ്റെ (ഇപ്പോൾ ഗഞ്ച എന്നറിയപ്പെടുന്ന സ്ഥലം) 

 മുഖ്യ നഗര വാസ്തുശില്പിയായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു, 1873-ൽ ആദ്യത്തെ സിറ്റി മാസ്റ്റർ പ്ലാനും സമ്പന്നരായ താമസക്കാർക്കായി നിരവധി വീടുകളും അദ്ദേഹം രൂപകൽപ്പന ചെയ്തുവത്രെ!

 

Gusar, Zagatala ഈ നഗരങ്ങൾ റഷ്യൻ സൈനിക പട്ടാളത്തിന് ആതിഥ്യമരുളുന്നു., പോളണ്ട് സൈനികരെ ആശ്രയിച്ചാണ് അവിടെ കത്തോലിക്കാ പള്ളികൾ നിർമ്മിച്ചത്.

 

ഇസ്തിഗ്ലാലിയത്ത് തെരുവിൽ, ബാക്കു സിറ്റി ഹാളിൻ്റെ  നിർമാണം ഏറെ കൗതുകകരമാണ് -1900-1904 ൽ കാലഘട്ടത്തിലാണ് പോളിഷ് കമാനം നിർമിച്ചത് - ജോസെഫ് ഗോസ്ലാവ്സ്കിയുടെ രൂപകൽപ്പനയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് ബാക്കു സിറ്റി ഹാൾ കെട്ടിടം നിർമ്മിച്ചത്. ഗോസ്ലാവ്‌സ്‌കിയുടെ അവസാന പ്രൊജക്‌റ്റയായിരുന്നു ഇത്, നിർമ്മാണത്തിനിടെ ക്ഷയരോഗം ബാധിച്ച് ഈ അതുല്യ പ്രതിഭ  ലോകം വിട്ടു പോയതിനാൽ നിർമാണം പൂർത്തിയാക്കാനായില്ല. അതിനാൽ ടോം ഗോസ്ലാവ്സ്കിയുടെ യഥാർത്ഥ പദ്ധതികൾ വിശ്വസ്തതയോടെ മുറുകെപ്പിടിച്ച പോളിഷ് വാസ്തുശില്പികളായ കാസിമിയോർ സ്കോർവിക്സും ജോസെഫ് പ്ലോസ്കോയും ചേർന്നാണ് കെട്ടിടം പൂർത്തിയാക്കിയത്. ബറോക്ക് ശൈലിയിൽ നിർമ്മിച്ച ആഡംബരം നിറഞ്ഞ,എന്നാൽ ഭംഗിയുള്ളതുമായ ഈ കെട്ടിടം, സിറ്റി ഹാളിൻ്റെ പ്രവർത്തനത്തെയും നഗരത്തേയും അതിലെ താമസക്കാരുടെ ജീവിതത്തേയും ബാക്കുവിൻ്റെ സമ്പത്തി നേയും അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു - പ്രത്യേകിച്ച് കെട്ടിടത്തിന്റെ ബാഹ്യോപരിതലത്തിനു നൽകുന്ന മനോഹരമായ ആവരണത്തിനായി ഇറ്റലിയിൽ നിന്ന് ചുവന്ന ഇഷ്ടികകൾ ഇറക്കുമതി ചെയ്തു. രണ്ടാം നിലയിലെ പോർട്ടിക്കോകളിൽ, ബാക്കു സിറ്റി ഹാളിൻ്റെ വിവിധ പ്രവർത്തന മേഖലകളെ പ്രതീകപ്പെടുത്തുന്ന  വിവിധ പ്രതീകങ്ങൾ നമുക്ക് കാണാം. 

 

ബാക്കുവിൻ്റെ യഥാർത്ഥ  പ്രതീകം മൂന്ന് നാവുകളുള്ള അഗ്നിജ്വാലയാണ് - Flame Tower. അതിൻ്റെ തൊട്ടു പിറകിലാണ് ഞങ്ങൾ താമസിക്കുന്ന ഫ്ലാറ്റ് . നടപ്പാതയ്ക്ക് മുകളിലുള്ള ടവറിലെ ഒരു ക്ലോക്കിൽ നിന്ന് ഓരോ മണിക്കൂറിലും അവിടുത്തെ ക്ളോക്ക് ടവറിൽ നിന്ന്  മോഹനഗാനമുതിർക്കുമത്രെ! ഈ കെട്ടിടത്തിൽ ബാക്കു ഉന്നതോദ്യഗസ്ഥരുടെ പല ഓഫീസുകൾ ഉണ്ട്.

 

 

ദേശീയ റൊമാൻ്റിക് ശൈലിയിലുള്ള ഈ അതിശയകരമായ കെട്ടിടം പോളിഷ് വാസ്തുശില്പിയായ ജോസെഫ് ഗോസ്ലാവ്സ്കിൻ 1898-1901 ൽ നിർമ്മിച്ചതാണ്. മുസ്‌ലിം ഈസ്റ്റിലെ മുസ്‌ലിം പെൺകുട്ടികൾക്കായി ആദ്യത്തെ സെക്യുലർ ബോർഡിംഗ് സ്‌കൂൾ സ്ഥാപിക്കാൻ ആഗ്രഹിച്ചിരുന്ന വളരെ സ്വാധീനമുള്ള എണ്ണ വ്യവസായിയും മനുഷ്യസ്‌നേഹിയുമായ ഹാജി സെയ്‌നാലാബ്ദിൻ തഗിയേവായിരുന്നു ഇതിൻ്റെ ഉടമ. കെട്ടിടത്തിന് അതിൻ്റെ ഉദ്ദേശ്യത്തെ പ്രതീകപ്പെടുത്തുന്നതിനുള്ള ഒരു പൗരസ്ത്യ ശൈലി സംയോജിപ്പിക്കണം എന്ന ഉടമയുടെ കടുംപിടുത്തം ഉള്ളതിനാൽ ഈ പദ്ധതി ഗോസ്ലാവ്സ്കിക്ക് ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള ഒന്നായിരുന്നു. ലാളിത്യവും യോജിപ്പും ഇതിൻ്റെ രൂപകൽപ്പനയിലെ പ്രധാന തത്ത്വങ്ങളായിരുന്നു, കാരണം 19-ആം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ അവസാനത്തിൽ - അഥവാ,20-)o  നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ തുടക്കത്തിൽ, .റഷ്യൻ സാമ്രാജ്യത്തിലൂടെ യൂറോപ്യൻ സംസ്കാരത്തിൻ്റെ സ്വാധീനം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, കർശനമായ ഇസ്ലാമിക നിയമങ്ങൾ അപ്പോഴും അവരെ  ഭരിച്ചിരുന്നു. വിദ്യാഭ്യാസം പ്രധാനമായും യുവാക്കൾക്ക് നൽകിയിരുന്നു, അതേസമയം പെൺകുട്ടികൾക്ക് അത് അനാവശ്യമെന്ന് അവർ കരുതി.

 

സ്കൂൾ സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ, ടാഗിയേവിന് ഇരട്ട വെല്ലുവിളി നേരിടേണ്ടിവന്നു: പ്രാദേശിക പുരോഹിതരുടെ  എതിർപ്പും അനുമതി

 നൽകാനുള്ള സാറിൻ്റെ (Tsar ) വിമുഖതയും - എന്നാൽ രണ്ട് പ്രശ്നങ്ങളും പരിഹരിക്കാൻ അദ്ദേഹത്തിന് കഴിഞ്ഞു, ആദ്യത്തേത് ചക്രവർത്തി അലക്സാന്ദ്ര ഫിയോഡോറോവ്നയുടെ അംഗീകാരം അവർ നേടി, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ബഹുമാനാർത്ഥം സ്കൂളിന് ആ പേരും നൽകി, രണ്ടാമത്തേത് ഇസ്ലാമിക ലോകത്തെ ബഹുമാനപ്പെട്ട മതനേതാക്കളിൽ നിന്ന് അനുമതിയുടെ കുറിപ്പുകൾ ശേഖരിച്ചു. 1901-ൽ സ്കൂൾ അതിൻ്റെ വാതിലുകൾ തുറക്കുകയും സമ്പന്നരും ദരിദ്രരുമായ കുടുംബങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള പെൺകുട്ടികളെ ഈ വിദ്യാലത്തിൽ പഠനത്തിനായി സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. വിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ എഴുത്ത്, വായന, ഗണിതശാസ്ത്രം, വീട്ടുജോലി, കരകൗശലവസ്തു പരിശീലനം, മര്യാദകൾ പഠിക്കൽ എന്നിവയൊക്കെ ഉൾപ്പെടുന്നു.

 

കെട്ടിടത്തിൻ്റെ ഇൻ്റീരിയർ ഡിസൈനിൽ, ഗോസ്ലാവ്സ്കി, സ്കൂളിൻ്റെ എല്ലാ ആവശ്യങ്ങളും കണക്കിലെടുത്തിട്ടുണ്ട്, പ്രാർത്ഥനയ്ക്കും അലക്കിനുമുള്ള മുറികൾ, ഒരു മെഡിക്കൽ റൂം, ഒരു ലൈബ്രറി എന്നിവയും അതിലപ്പുറവും അവിടുത്തെ സൗകര്യങ്ങളിൽ പെടും - പിന്നീട് 1913-ൽ ഈ കെട്ടിടം  മുസ്ലീം പെൺകുട്ടികളുടെ അധ്യാപക സെമിനാരിയായി മാറി. 1918 ഡിസംബർ 7 മുതൽ 1920 ഏപ്രിലിൽ ,അസർബൈജാൻ സോവിയറ്റ് അധിനിവേശം വരെ , ആദ്യത്തെ അസർബൈജാൻ റിപ്പബ്ലിക്കിൻ്റെ പാർലമെൻ്റ് ഇവിടെയായിരുന്നു. ഇന്ന്, അസർബൈജാനി ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് മാനുസ്‌ക്രിപ്‌റ്റും 1920 മുതൽ 1937 വരെ ഇവിടെ ജീവിച്ചിരുന്ന പ്രശസ്ത കവിയായ ഹുസൈൻ ജാവിഡിൻ്റെ ഹൗസ് മ്യൂസിയവും ഇവിടെയുണ്ട്. ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ട് ഓഫ് മാനുസ്‌ക്രിപ്റ്റ് സന്ദർശകർ പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നു - ,കൂടാതെ ആദ്യത്തെ അസർബൈജാനി റിപ്പബ്ലിക്കിൻ്റെ പാർലമെൻ്റ് ഒരിക്കൽ യോഗം ചേർന്നതിൻ്റെ ചരിത്രപരമായ കയ്യെഴുത്തുപ്രതികളും മിനിയേച്ചറുകളും പ്രദർശിപ്പിക്കുന്ന ഒരു മിതമായ മ്യൂസിയവും ഇവിടെ ഉണ്ട്. 

 

അസർബൈജാനിലെ പ്രകൃതിദൃശ്യങ്ങളും പ്രതിഭാസങ്ങളും മാത്രം കണ്ടു മടങ്ങാതെ, ചരിത്ര പ്രധാനമായ ഇത്തരം കെട്ടിടങ്ങൾ കാണുമ്പോൾ വിനോദത്തിനപ്പുറം ഒരു സ്വപ്നസാഫല്യം ഇവയിലൂടെ സംഭവിക്കുന്നതായി ഈയുള്ളവൾക്ക് അനുഭവമായി.