ഇസ്രായേലിന്റെ സൈനിക പ്രതിരോധത്തിലെ ഒരു പ്രധാന ഘടകമാണ് 'അയൺ ഡോം' മിസൈൽ പ്രതിരോധ സംവിധാനം. ഹ്രസ്വദൂര റോക്കറ്റുകൾ, മോർട്ടാർ ഷെല്ലുകൾ, ഡ്രോണുകൾ എന്നിവയെ ആകാശത്തുവെച്ച് തകർക്കാൻ ഇതിന് കഴിയും. 2011-ൽ പ്രവർത്തനക്ഷമമായ ഇത്, റാഫേൽ അഡ്വാൻസ്സ് ഡിഫൻസ് സിസ്റ്റംസും ഇസ്രായേൽ എയ്റോസ്പേസ് ഇൻഡസ്ട്രീസും ചേർന്ന് യുഎസ് പിന്തുണയോടെ വികസിപ്പിച്ചതാണ്.
പ്രവർത്തനവും സവിശേഷതകളും: റഡാർ, നിയന്ത്രണ കേന്ദ്രം, ടാമിർ ഇന്റർസെപ്റ്റർ മിസൈലുകൾ എന്നിവ ചേർന്നാണ് അയൺ ഡോം പ്രവർത്തിക്കുന്നത്.
ശത്രു മിസൈലുകളെ റഡാർ കണ്ടെത്തുകയും, അവ ജനവാസ മേഖലകളെ ലക്ഷ്യമിടുന്നുണ്ടോ എന്ന് നിയന്ത്രണ കേന്ദ്രം വിലയിരുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. ഭീഷണിയാണെങ്കിൽ, ടാമിർ മിസൈലുകൾ വിക്ഷേപിച്ച് അവയെ ആകാശത്തുവെച്ച് നശിപ്പിക്കും. 90% വിജയശതമാനം അവകാശപ്പെടുന്ന ഈ സംവിധാനത്തിന് എല്ലാ കാലാവസ്ഥയിലും പ്രവർത്തിക്കാൻ കഴിയും. ജനവാസ മേഖലകളെ ലക്ഷ്യമിടുന്ന റോക്കറ്റുകളെ മാത്രം തടയുന്നു എന്നതാണ് ഇതിന്റെ പ്രധാന പ്രത്യേകത. കൂടാതെ, ഇത് എളുപ്പത്തിൽ സ്ഥാനം മാറ്റാനും കപ്പലുകളിൽ വിന്യസിക്കാനും സാധിക്കും.
ചിലവും പരിമിതികളും: ഒരു മിസൈൽ തടയാൻ ഏകദേശം 50,000 ഡോളർ ചെലവ് വരുമെങ്കിലും, ഇത് ജീവാപായവും മറ്റ് നാശനഷ്ടങ്ങളും ഒഴിവാക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു എന്ന് ഇസ്രായേൽ കരുതുന്നു. ടാമിർ മിസൈലുകളിലെ നൂതന സാങ്കേതികവിദ്യകളും ഗവേഷണ-വികസന ചെലവുകളുമാണ് ഈ ഉയർന്ന വിലയ്ക്ക് കാരണം.
അയൺ ഡോമിന് പരിമിതികളുമുണ്ട്. ഇത് ഇസ്രായേലിന്റെ വ്യോമപ്രതിരോധത്തിന്റെ താഴത്തെ പാളിയാണ്. ദീർഘദൂര ബാലിസ്റ്റിക് മിസൈലുകൾ പോലുള്ള വലിയ ഭീഷണികളെ നേരിടാൻ ഡേവിഡ് സ്ലിംഗ്, ആരോ സിസ്റ്റം തുടങ്ങിയ മറ്റ് സംവിധാനങ്ങളെയാണ് ഇസ്രായേൽ ആശ്രയിക്കുന്നത്. ഒരേ സമയം നൂറുകണക്കിന് മിസൈലുകൾ ഉപയോഗിച്ചുള്ള വൻ ആക്രമണങ്ങളെ അതിജീവിക്കാൻ അയൺ ഡോമിന് ചിലപ്പോൾ സാധിക്കില്ല.
മൊത്തത്തിൽ, ഇസ്രായേലിന്റെ സുരക്ഷയിൽ അയൺ ഡോം നിർണായക പങ്ക് വഹിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, അത് ഒറ്റയ്ക്ക് എല്ലാം തടയാൻ കഴിയുന്ന ഒരു മാന്ത്രിക കവചമല്ല. പൂർണ്ണമായ വ്യോമപ്രതിരോധ സംവിധാനം ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിച്ചാലേ ഫലപ്രദമായി പ്രതിരോധിക്കാൻ സാധിക്കൂ. എന്നിരുന്നാലും, റോക്കറ്റ് ആക്രമണങ്ങളിൽ നിന്ന് ഇസ്രായേലിന്റെ ജനങ്ങളെ സംരക്ഷിക്കുന്നതിൽ അയൺ ഡോം വലിയ വിജയമാണ് നേടിയിട്ടുള്ളത്.